افزودن به سبد خرید

---

مروری بر «دراماتورژی؛ اتقلاب در تئاتر» نوشته‌ی ماری لاکهرست

از تکنسین اقتباس تا نهادی تأثیرگذار

 

 

هنر تئاتر همچون بسیاری از هنرهای دیگر زبان و اصطلاحات خاص خودش را دارد که اغلب تصور می‌شود همه‌ی تئاتری‌ها درک مشترک و دقیقی از آن دارند، اما در واقع، این‌گونه نیست. به‌ویژه در کشور ما برخی اصطلاحات اساساً با آن تعریفی که در خاستگاه‌های اصلی خود دارند، همخوان به نظر نمی‌رسند. «دراماتورژی» یکی از این اصطلاحات است که گرچه در فضای تئاتر ایران بسیار به گوش می‌رسد، اما خوب که دقت می‌کنید، می‌بینید با تعریف آن در کشورهای تراز اول در زمینه‌ی تئاتر فاصله‌ی نجومی دارد. این‌گونه است که در تئاتر ایران اغلب وقتی از دراماتورژی صحبت می‌کنند، منظورشان چیزی در مایه‌های اقتباس، بازنویسی و به‌طور خلاصه نوعی از کار تکنیکی در زمینه‌ی متن نمایشی است که در بیش‌تر مواقع، حدود و ثغور روشنی ندارد و هیچ معلوم نیست دقیقاً به چه نوع کاری اطلاق می‌شود. همین بدفهمی رایج بوده که مهرداد بهراد را بر آن داشته تا کتاب «دراماتورژی؛ انقلاب در تئاتر» نوشته‌ی ماری لاکهرست را به فارسی برگرداند. عنوان این کتاب که از سوی انتشارات افراز به چاپ رسیده، به خودی خود نشان می‌دهد که دراماتورژی چه نقش تعیین‌کننده‌ای در تئاتر می‌تواند داشته باشد. آن‌گونه که بهراد در مقدمه‌ی خود بر این کتاب توضیح داده، لاکهرست از کشوری همچون بریتانیا می‌آید که تئاتر در آن در مقایسه با کشورهایی چون فرانسه و آمریکا به‌دلایل متعدد از حرکت بازایستاده و از این رو، نوع تحلیل و نگاه او می‌تواند برای ما ایرانی‌ها که تجربه‌ای مشابه را از سر می‌گذرانیم، کارآمد باشد. «دراماتورژی؛ انقلاب در تئاتر» می‌تواند حاوی درس‌های متعددی برای ما باشد؛ از جمله این‌که  سیر تحول دراماتورژی از شکلی از منتقد درون‌سازمانی، تکنیسین‌آموز اقتباس و مهارت‌های زبان‌شناسانه و منصبی دائم گرفته تا نهادی گسترده و پر جمعیت با کارکردها و کارویژه‌های متفاوت و گسترده از پژوهش و انتشار و ژورنالیسم تا رویکرد پداگوژیک، در این کتاب مطرح می‌شود. با هم فرازی از این کتاب را می‌خوانیم:

 

دراماتورژ قادر به شناسایی، تحلیل و بحث کردن پیرامون تمام جنبه‌های پروسه‌ی آفرینش تئاتر است و این توانایی خود می‌تواند موجب بحث و فتح باب‌های جدیدی در طول مناظرات و مباحثات باشد. قدرت و موفقیت دراماتورژ در مقام یک واسطه در مباحثات نشان‌دهنده‌ی این است که توان حرفه ای او درآمیختن و ادغام نمودن وجه نظری و عملی، وسیله‌ای است برای پیاده‌سازی و خلق آن چیز که برشت آن را تئاتر اپیک می‌نامد. برای برشت، دراماتورژ عنصری ضروری است که ایدئولوژی مارکسیستی را با وجه عملی هنر نمایش پیوند می‌دهد. و درواقع عنصری سهولت بخش است که ارتباط دیالکتیک جدیدی را که برشت از آن سخن می‌گوید ممکن می‌سازد. این رابطه‌ی دیالکتیک برای برشت همچنین موقعیتی است برای به معرض آزمایش نهادن و مورد پژوهش قرار دادن چند باره‌ی ایده‌ی تئاتر اپیک:

«وقتی که ما دور هم جمع می‌شویم و شروع به مباحثه درمورد تئاتر مورد نظرمان می‌کنیم، می‌توانیم بر این گمان باشیم که در حال انجام این مباحثات در مقابل تعدادی از مخاطبان خود هستیم و درواقع ما نیز در حال اجرای یک نمایش کوچک برای آنها هستیم. اینجاست که می‌توانیم ایده‌های خود را باز هم در بوته‌ی آزمایش گذاشته و نقاط مبهم و تاریک کار خود را روشن کنیم.»

 

 

خرید از اپلیکیشن افراز با ۲۰درصد تخفیف

http://ebook.afrazbook.com

---

مشاهده همه کتابهای مرتبط

---