زایش درام ایرانی

نام کتاب: زایش درام ایرانی

نوبت چاپ: 1

نام نویسنده: خشایار مصطفوی

نام مترجم:

شابک:

تیراژ:

تعداد صفحات: 200

دسته: عمومی

نام انتشارات: انتشارات افراز

قیمت: 84000

توضیحات

مروری بر کتاب «زایش درام ایرانی» نوشته‌ی خشایار مصطفوی

میرزا آقا، فرزند زمانه‌ی خویش

میرزاآقا تبریزی در تاریخ تئاتر در ایران از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. او را در جایگاه نخستین کسی به یاد می‌آوریم که به زبان فارسی نمایشنامه نوشته است. البته پیش از او باید به چهره‌ای تأثیرگذار در عرصه‌ی روشنفکری همچون میرزا فتحعلی آخوندزاده اشاره کرد که نخستین نمایشنامه‌نویس ایرانی به حساب می‌آید، گرچه او نمایشنامه‌هایش را به زبانی جز فارسی نوشته است. اتفاقاً حضور آخوندزاده تأثیر شگرفی بر میرزاآقا گذاشت و راه تازه‌ای را پیش روی او گشود. آخوندزاده بود که به میرزا آقا و بسیاری دیگر چون او نشان داد ایران به‌لحاظ تاریخی و در قیاس با کشورهای دیگر چه حال و روزی دارد، و در عین حال، «فن شریف درام» را به‌عنوان یکی از ابزارهای تجدد شناساند. چهره‌ی میرزا آقا که درس آخوندزاده را به‌خوبی یاد گرفته بود، سال‌های سال زیر غبار تاریخ مانده بود، و بعد هم که پرده از آن برگرفته شد، معمولاً نگاهی سیاه و سفید به آن وجود داشت: گروهی نمایشنامه‌های تبریزی را به‌کلی فاقد ارزش قلمداد می‌کردند و گروهی دیگر در قبال آن‌ها دست به مبالغه می‌زدند. خشایار مصطفوی در کتاب «زایش درام ایرانی» که عنوان فرعی «گفتمان روشنفکری در عصر قاجار و رویکرد میرزا آقا تبریزی در تلفیق نمایش ایرانی و تئاتر غربی» را به خود می‌بیند، کوشیده است راهی میانه در پیش بگیرد. تحلیل او در این کتاب که از سوی انتشارات افراز به چاپ رسیده، در پیوند با تجددخواهی به‌عنوان گفتمان مسلط آن دوره است. به‌اعتقاد مصطفوی، «میرزا آقا تبریزی نیز به‌عنوان یکی از روشنفکران زمانه‌اش، در مسیر انتقال بحران آگاهی خویش به جامعه و توسل به اندیشه‌ی غالب، یعنی تحول به واسطه‌ی تجدد، یکی از شاخه‌های هنر غربی به نام تئاتر را برگزید». «زایش درام» مشتمل بر چهار فصل می‌شود: « عصر قاجار، تولد روشنفکران و واکاوی تئوری غالب گفتمان آنان با جامعه»، «میرزا آقا تبریزی، فرزند زمانه‌اش»، « هنر نمایش ایرانی و دریافت میرزا آقا تبریزی از آن» و «تئاتر غرب و دریافت میرزا آقا تبریزی از آن». با هم فرازی از این کتاب را می‌خوانیم:

دغدغه‌های طبقه‌ی بورژوا در هر پنج نمایشنامه‌ی تبریزی در شخصیت‌هایی چون اشرف خان (که وابسته به طبقه‌ی مرفه است و بدنبال تمدید زمامداری‌اش است)، شاه قلی میرزا (که از خانواده‌ای متمول بر می‌خیزد)، حاجی رجب خوش ابرو (که تاجر است)، حاجی قندهاری (تاجر) و یا حاجی پیر قلی ( تاجر) تصویر می‌شوند. این شخصیت‌های بورژوآ به مانند شخصیت‌های نمایش بقال‌بازی تصویر خصوصیات اخلاقی خویش را در آیینه‌هایی درشت نمایی کننده به مخاطب نشان می‌دهند، خصوصیت‌هایی که بر نظام ارزشی پول محور شکل گرفته‌اند و موجب استثمار، ریاکاری و فساد در جامعه گشته‌اند. اما تبریزی در کنار مضحکه‌ی حماقت این بورژوازی، شخصیت‌های طبقه‌ی مقابل یعنی بی‌چیزان و فقرا را نیز تصویر می‌کند و جالب این‌جاست که از دیدگاه تبریزی، مردم عادی نیز از همان آرمان‌های طبقه‌ی بورژوآ تبعیت می‌کنند، میل، عطش و پول پرستی شخصیت‌های فرعی‌ای چون نوکران، فراشان و خدمتگزاران اگر به همان اندازه‌ی طبقه‌ی قدرتمند نباشد، از آن کمتر نیست.

خرید از اپلیکیشن افراز با ۲۰درصد تخفیف

http://ebook.afrazbook.com