برای رونق و بالا بردن کیفیت نمایشنامه‌های تالیفی نیاز به عزم و اراده‌ی عمومی است
مصاحبه‌ی همشهری با مدیر نشر افراز. کیان افراز ناشری است که در سال‌های اخیر نمایشنامه‌های بسیاری منتشر و آثار بسیاری از نمایشنامه‌نویسان ایرانی را برای نخستین بار به بازار نشر ایران فرستاده
مرتضی کاردر/روزنامه نگار
از سال‌های دهه‌ی ۴۰ که تئاتر ملی به همت داوود رشیدی و دیگر فعالان عرصه نمایش شکل گرفت تا به امروز همواره یافتن متن‌های نمایشی ایرانی که قابلیت عرضه و اجرای مدرن داشته باشد و مخاطبان را با خود همراه کند، یکی از دغدغه‌های اصلی دوستداران تئاتر بوده است. در حاشیه گرامیداشت داوود رشیدی به سراغ ناشران تخصصی حوزه نمایش رفته‌ایم تا ببینیم متن‌های نمایشی نویسندگان ایرانی در بازار نشر ایران چه جایگاهی دارد و میزان اقبال مخاطبان به متن‌های ایرانی چقدر است. اعظم کیان‌افراز، مدیر نشرافراز و جلال تهرانی مدیر مجموعه نمایشی «مکتب تهران» به پرسش‌های همشهری پاسخ داده‌اند. کیان افراز ناشری است که در سال‌های اخیر نمایشنامه‌های بسیاری منتشر کرده و آثار بسیاری از نمایشنامه‌نویسان ایرانی را برای نخستین بار به بازار نشر ایران فرستاده است.
آیا نمایشنامه‌های ایرانی به اندازه نمایشنامه‌های ترجمه شده با استقبال مخاطبان مواجه می‌شود؟
به‌عنوان ناشری که در 2دهه گذشته آثار نمایشی و آثار پژوهشی مرتبط با نمایش بسیاری منتشر کرده باید بگویم که متأسفانه آثار تألیفی مخاطب کمتری داشته است. چه مخاطبان حرفه‌ای که برای اجرا و پژوهش و اقتباس نمایشنامه می‌خوانند و چه مخاطبان عمومی نمایشنامه‌ها اغلب به سراغ نمایشنامه‌های خارجی می‌روند و کمترند مخاطبانی که از نمایشنامه‌های ایرانی استقبال کنند.
در میان مخاطبانی که به سراغ آثار نمایشی می‌روند چند درصد از مخاطبان نیت‌شان اقتباس و به صحنه بردن کارها یا انجام تکلیف‌های درسی است و چند درصد صرفا برای خواندن نمایشنامه ایرانی می‌خرند؟
تا چند سال پیش مشتریان نمایشنامه‌ها اغلب برای اجرا و کارهای درسی و پژوهشی به سراغ نمایشنامه می‌آمدند. اما چند سالی است که با مخاطبانی مواجهیم که نمایشنامه را به‌عنوان یک متن می‌خوانند و مشتریان خود نمایشنامه هستند. اما این مخاطبان نیز بیشتر مشتری نمایشنامه‌های خارجی هستند تا ایرانی. البته این ماجرا محدود به حوزه نمایشنامه نیست و در داستان کوتاه و شعر و حوزه‌های دیگر نیز همینطور است.
فکر می‌کنید برای توجه بیشتر مخاطبان به نمایشنامه‌های ایرانی چه باید کرد و شما به‌عنوان یکی از ناشران تخصصی حوزه نمایش چه کرده‌اید؟
توجه به نمایشنامه‌های ایرانی و خلق متن‌های تألیفی به‌طور کل در ایران کم است. کمتر می‌بینیم که متن به‌خاطر تألیفی بودن مورد توجه و تقدیر قرار بگیرد. به‌نظرم هم جشنواره‌ها و هم دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی باید توجه بیشتری به متن‌های تألیفی نشان بدهند. چنین کارهایی نویسندگان جوان را به تولید متن خوب ترغیب می‌کند و به آنها انگیزه می‌دهد که متن‌های بهتری خلق کنند.
ما به‌عنوان ناشر تخصصی آثار نمایشی چند دوره جشنواره نمایشنامه‌نویسی برگزار کرده‌ایم. نمایشنامه‌هایی که ذیل عنوان «بهین‌افراز» منتشر می‌شود آثار برگزیده جشنواره‌های نمایشنامه‌نویسی افراز است.
اگر به نمایشنامه‌های ایرانی نگاه کنیم کمتر نمایشنامه‌ای می‌بینیم که طراحی جلد ویژه‌ای داشته باشد یا در قطع متفاوتی منتشر شود. در قفسه‌های کتابفروشی‌ها نیز نمایشنامه‌ها جایگاه ویژه‌ای ندارند و آنها را اغلب در نهایت فشردگی در گوشه‌ای جا می‌دهند. فکر می‌کنید چقدر نحوه نامناسب ارائه در عدم‌اقبال مخاطبان به نمایشنامه‌های ایرانی تأثیرگذار است؟
اگر به‌طور خاص پرسش‌تان به نشرافراز به‌عنوان یکی از ناشران تخصصی نمایشنامه برمی‌گردد باید بگویم که در مجموعه‌ها سعی کردیم هم یونیفرم‌های متفاوتی برای مجموعه نمایشنامه‌هایمان طراحی کنیم و هم از طرح جلدهای متفاوتی استفاده کنیم. اما همانطور که گفتید کتابفروشی‌ها نمایشنامه‌ها را درست عرضه نمی‌کنند و اغلب در گوشه‌ای قرار می‌دهند. به‌نظرم بیشتر نیازمند تغییر رویکرد هستیم تا کتابفروشان فقط به منفعت اقتصادی فکر نکنند و انگیزه‌های فرهنگی در آنها تقویت شود. برای چنین کاری نیازمند عزم و اراده عمومی هستیم، هم مخاطبان باید بیشتر به سراغ نمایشنامه‌های ایرانی بروند، هم ناشران باید در تعامل با کتابفروشان به جای مشخصی برای عرضه نمایشنامه‌ها برسند و هم خود کتابفروشان باید جای مناسب‌تری برای عرضه کتاب‌های نمایشی تعیین کنند.
با توجه به وضعیتی که ترسیم کردید، آینده پیش‌روی نمایشنامه‌های ایرانی را چگونه می‌بینید؟
با توجه به وضعیت بازار کتاب و بی‌ثباتی قیمت کاغذ و افزایش روزافزون قیمت آن در بازار گمان می‌کنم دیگر کمتر شاهد انتشار نمایشنامه‌های ایرانی به شکل کتاب باشیم و احتمالا به‌زودی بیشتر نمایشنامه‌ها به شکل کتاب الکترونیکی منتشر خواهند شد.
لینک خبر: https://bit.ly/2T064ty